Pengenalan
Malaysia
merupakan sebuah negara berbilang kaum dan etnik dengan pelbagai budaya.
Kepelbagaian budaya ini telah mempamerkan keunikan negara kita berbanding
negara lain. Menurut Edward Burnett Tylor, budaya atau kebudayaan merupakan
keseluruhan yang kompleks, yang di dalamnya terkandung pengetahuan,
kepercayaan, kesenian, moral, hukum, adat istiadat, dan kemampuan-kemampuan
lain yang diperoleh oleh seseorang sebagai anggota masyarakat.
Islam turut mempunyai takrif tersendiri mengenai sosio budaya ini.
Sosio budaya menurut islam ialah amalan yang berupa gaya hidup dan peradaban
sesuatu masyarakat yang lahir dari akidah dan petunjuk islam, bersangkutan
dengan akhlak dan pergaulan masyarakat itu dalam berbagai bidang penghidupan
mereka, bagi meransang pembangunan masyarakat berkenaan menurut yang diredhai
Allah swt.
Menurut kamus dewan edisi ke 3(1996) dalam muka surat 180
menyatakan budaya dapat ditakrifkan sebagai tamadun atau peradaban. Ia juga
bermaksud kemajuan fikiran atau akal budi iaitu cara berfikir dan berkelakuan.
Dr. Mohd. Arshad hj. Taib telah menyatakan budaya ialah amalan yang berupa gaya
hidup dan peradaban bagi sesuatu masyarakat, lahir dari pegangan dan
kecenderongan diri masyakarat berkenaan dalam berbagai bidang hidup, untuk
memberi kepuasan dan meransang pembangunan hidup masyarakat tersebut.
Dalam konteks pendidikan, kepelbagaian sosio budaya individu itu
bukan sahaja dilihat dari ras, etnik dan adat budaya mereka sahaja. Malah ia
juga merangkumi skop yang lebih besar. Oleh itu, saya akan menerangkan tentang
implikasi kepelbagaian sosiobudaya didalam bilik darjah dalam perlaksanaan
pengajaran dan pembelajaran. Seterusnya juga saya akan merangka rancangan
pengajaran pendidikan islam dan menerapkan nilai kebudayaan kepada murid.
Sesungguhnya, saya ingin menyatakan bahawa subjek pendidikan islam bukan hanya
untuk orang islam tetapi kepada semua. Ianya jelas apabila setiap yang islam
amalkan itu menerapkan nilai keharmonian dan menanam sikap toleransi dan
menghormati sesama manusia.
Implikasi Kepelbagaian Sosiobudaya
Didalam Bilik Darjah Dalam Perlaksanaan Pengajaran Dan Pembelajaran.
Kini,
kita telah mengetahui bahawa setiap murid mempunyai latar budaya yang berbeza
mengikut keluarga, etnik, dan masyarakat yang berlainan. Oleh itu, setiap
individu itu mempunyai keunikan tersendiri dan perlu dikaji agar sesi
pengajaran dan pembelajaran dapat dijalankan dengan lancar tanpa meminggirkan
murid itu sendiri.
Menurut Alder (1948) didalam buku Perkembangan Kanak-kanak,
personaliti merupakan gaya hidup seseorang individu. Apa yang ingin dijelaskan
ialah guru perlu memerhati personaliti setiap murid kerana ianya dapat membantu
didalam merancang pembelajaran yang sesuai di dalam kelas. Contohnya dengan
mengetahui kepelbagaian budaya setiap murid, guru akan merancang sesuatu pembelajaran
yang mampu diterima oleh setiap murid.Hal ini kerana dengan memerhati dan
menyelidik personaliti murid dari aspek agama,budaya serta gaya hidup mampu
memberi guru satu jalan untuk mencapai pengajaran yang berkesan.
Kepelbagaian sosiobudaya telah memberi implikasi yang meluas kepada
perlaksanaan pengajaran dan pembelajaran. Ianya member kesan kepada murid,
guru,sekolah dan kurikulum tersirat. Apa yang ingin difokuskan kini ialah
implikasi sosiobudaya terhadap murid. Sesungguhnya gaya belajar dan berfikir
murid juga amat memberi kesan kerana murid yang bersifat auditori, visual dan
kinestetik mempunyai cara pembelajaran yang berbeza. Melalui gaya berfikir,
kita dapat lihat bahawa murid lelaki tidak memerlukan bantuan latar berbanding
perempuan. Oleh itu, sikap ini amat member kesan kerana guru perlu member lebih
pendedahan dan penekanan serta mengenalpasti tahap penerimaaan murid didalam
kelas.
Kaum etnik juga merupakan implikasi yang jelas kerana murid yang
belajar dikalangan satu kaum etnik akan berfikir dengan pandangan yang sama
kerana mereka hanya mengamalkan satu budaya sahaja. Nyatalah bahawa mereka akan
menghadapi kesukaran dalam menyesuaikan diri dengan etnik yang lain kerana
pemahaman dan kesedaran konsep mereka hanyalah melalui bacaan dan bukannya
amalan yang dilakukan dan dilihat disekelilingnya.
Ianya berbeza dengan murid yang hidup dengan pelbagai etnik kerana
mereka akan terdedah dengan amalan, adat resam, pandangan, dan cara berfikir
yang berlainan sama ada sedar ataupun tidak. Mereka juga akan belajar secara
tidak langsung sama ada formal ataupun tidak.
Penguasaan bahasa dan cara berkomunikasi juga memberi kesan kepada
murid. Ianya jelas bahawa murid yang hanya menguasai satu bahasa iaitu bahasa
ibunda atau dialeknya sahaja akan menghadapi kesukaran dalam pembelajaran serta
kurang faham akan bahan yang dibaca dan penerangan oleh guru lalu akan
mengakibatkan mereka ketinggalan di dalam pelajaran.
Ianya berbeza dengan pelajar poliglot dimana mereka menguasai
banyak bahasa dan kelebihan itu akan memudahkan mereka untuk mudah menguasai
pembelajaran jika dididik dengan cara yang betul dan sesuai dengan keupayaan
murid itu sendiri. Maka, pendedahan KOMSAS perlu bagi semua lapisan murid
terutamanya murid sekolah rendah. Menurut Othman Puteh (2002) didalam Jurnal
Akademik Tahun 2004, pengajaran dan pembelajaran KOMSAS di peringkat sekolah
menengah lebih menitikberatkan konsep dan definisi genre sastera yang dasar.
Oleh itu, guru perlu memberi pendedahan awal kepada murid sekolah rendah bagi
memberi kemudahan kepada mereka kelak.
Selain itu, kelas sosial serta penempatan juga merupakan implikasi
sosiobudaya terhadap murid. Terdapat tiga golongan iaitu rendah, sederhana dan
tinggi. Iainya wujud daripada taraf pendidikan dan sosioekonomi keluarga. Murid
yang berkelas sosial rendah akan mengalami kesukaran dalam pembiayaan
pembelajaran serta pendedahan meluas terhadap pendidikan. Mereka kebiasaannya
bertempat dikawasan luar Bandar seperti di pendalaman. Berbeza dengan golongan
sederhana dan tinggi kerana penempatan mereka di pinggir Bandar dan Bandar
memberi impak kepada pendedahan pendidikan yang lebih luas dan jelas.
Akhir sekali ialah gender murid itu sendiri. Secara jelasnya bahawa
murid lelaki dan perempuan mempunyai perbezaan yang ketara di dalam penerimaan
pembelajaran. Murid lelaki kebiasaannya akan mendapat lebih perhatian dan
mempunyai interaksi yang baik terhadap guru berbanding murid perempuan. Tetapi
murid perempuan mempunyai daya ketekunan yang tinggi didalam kelas berbanding
murid lelaki dan ini akan memberi tamparan yang hebat kepada seorang guru dalam
mempelbagaikan pengajaran dan pembelajaran terhadap mereka.
Seterusnya ialah implikasi sosiobudaya kepada guru. Guru perlu menerima kepelbagaian budaya dan
memberi layanan yang adil kepada semua murid mengikut keperluan individu itu
sendiri. Disamping itu, guru perlu memahami situasi pelajar daripada aspek
latar belakang keluarga dan sebagainya bagi memudahkan guru merancang
pengajaran dan pembelajaran yang bersesuaian kepada murid itu sendiri bagi
mengelakkan daripada terlepas pandang terhadap keperluan dan tahap penerimaan
murid didalam pelajaran.
Guru yang menggunakan strategi pembelajaran koperatif juga memberi
kesan terhadap hasil pembelajaran murid kerana mereka akan berbincang didalam
satu kumpulan dan mempunyai idea yang pelbagai. Kagan(1992) didalam Jurnal
Pendidikan Guru Tahun 2002 mendefinisikan pembelajaran koperatif sebagai satu
set proses yang membantu pelajar berinteraksi satu sama lain untuk mencapai
matlamat khusus atau mendapatkan suatu hasil akhir (end-product) yang ada
kaitan dengan isi kandungan pelajaran. Oleh itu, ianya serba sedikit akan
mendidik pelajar untuk bersikap toleransi dan kerjasama yang diperlukan dalam
masyarakat majmuk.
Sesungguhnya pembelajaran secara koperatif tidak akan Berjaya jika
guru lemah didalam pengurusan hubungan diantara murid. Oleh itu, guru perlu
mengenalpasti setiap murid melalui tahap penerimaan dalam pembelajaran dan
menggabungkan mereka didalam satu kumpulan yang terdiri daripada murid yang lemah,
sederhana dan tinggi. Hal ini bagi menggelakkan murid agar tidak terpinggir dan
ketinggalan didalam kelas. Contohnya, guru boleh menggunakan kaedah sosiogram.
Seorang guru akan memberikan aspirasi atau jangkaan yang berbeza
terhadap setiap murid kerana mereka datang daripada pelbagai budaya. Oleh itu,
guru perlu menjaga setiap murid dan tidak memberikan pandangan yang negatif
terhadap sebilangan murid terutamanya murid yang datangnya daripada latar
belakang sosioekonomi yang rendah. Hal ini kerana kebiasaannya guru akan
membentuk pandangan yang negatif kepada murid yang lemah manakala murid yang
pandai akan dianggap sebagai permata yang berharga kepada sekolah.
Hal ini akan menjadikan murid yang dianggap bermasalah ini untuk
memberontak kerana ianya berasal daripada tanggapan pertama guru itu terhadap
murid tersebut. Oleh itu, guru perlu menjaga setiap murid dari segi
kebajikannya serta sosial murid melalui kaedah pastoral care. Menurut Hornby
etc. al. (2003) didalam buku Pengurusan Bilik Darjah Dan Tingkah Laku, pastoral
care merujuk kepada proses pendidikan yang berhubung dengan bantuan yang
diberikan kepada murid-murid dari segi peribadi, perkembangan sosial dan moral,
bimbingan akademik dan vokasional. Kesimpulannya, guru perlu memberi murid
bantuan yang sepenuhnya agar tiada murid yang rasa dirinya lemah dan terus
lemah serta tidak mampu untuk berada diatas dan indah dimata guru.
Guru perlu bijak di dalam penggunaan bahan sumber yang sesuai
kepada murid. Hal ini bagi mengelakkan dan menjaga sensitiviti setiap murid
didalam kelas. Hakikatnya murid sudah terdedah dengan suratan yang tercatat
pada buku teks maka guru perlu memberi sumber tambahan seperti menampal info
didalam kelas. Info ini berkaitan untuk menambah serta mencambahkan pemikiran
murid itu sendiri.
Hakikatnya, guru perlu menjadi mentor dan pada masa yang sama
mengajar murid utntuk menjadi mentor kepada rakan yang lain. Edge (1992)
didalam Jurnal Pendidikan Guru 1996 menghuraikan secara meluas berhubung dengan
kemahiran komunikasi interpersonal dalam proses perkembangan kendiri.
Komunikasi interpersonal yang mengutamakan sikap saling menghormati,empati dan
keikhlasan. Ianya akan membantu kejayaan dan kelancaran didalam pengajaran dan
pembelajaran.
Implikasi kepelbagaian sosiobudaya kepada sekolah boleh dilihat
pada beberapa aspek iaitu jenis sekolah, lokaliti sekolah dan kepimpinannya. Kini , terdapat pelbagai pilihan
jenis sekolah dalam sistem pendidikan Negara. Pada peringkat rendah,terdapat
SK, SJKC, SJKT. Manakala pada peringkat menengah pula terdapat SMK Harian,
Sekolah Model Khas, Sekolah Berasrama Penuh, Sekolah Menengah Teknik, Sekolah
Menengah Kebangsaan Agama. Dengan adanya pelbagai jenis sekolah maka wujudlah
pelbagai jenis hubungan berdasarkan murid di sekolah itu sendiri.
Apa yang ingin disampaikan adalah diperingkat sekolah menengah
terdapat Sekolah Berasrama penuh (SBP) yang memberi peluang murid cemerlang
khususnya dari kawasan luar Bandar mendapat pendidikan yang terbaik supaya
mereka terus berjaya dalam bidang akademik, kokurikulum dan sahsiah.
Selain itu, Sekolah Menengah Kebangsaan Agama (SMKA) menawar
dan menyediakan program Pendidikan Islam kepada murid. Ia memupuk potensi murid
dari segi minat, kreativiti, sahsiah dan kepimpinan serta menyediakan peluang
melanjutkan pelajaran dalam pelbagai bidang ilmu di dalam dan di luar negara. Ini
adalah untuk menerapkan nilai kerohanian dan kepercayaan agama kepada
murid-murid.
Tambahan pula, Sekolah Premier ialah sekolah yang mempunyai unsur
sejarah dan tradisi yang kukuh dan memberi sumbangan yang banyak kepada negara
sejak penubuhannya. Sekolah ini mempunyai senibina yang bersejarah yang akan
memperkayakan khazanah warisan negara. Sekolah ini menjadi lambang kebanggaan
negara kerana kecemerlangannya. Hakikatnya, Sekolah Bestari merupakan
sekolah-sekolah yang terletak di Koridor Raya Multimedia terutama di Putrajaya
dan Cyberjaya. Sekolah ini mempunyai reka bentuk yang menarik, infrastruktur
yang lengkap dan terletak dalam kawasan strategik berhampiran dengan Kompleks
Kerajaan Persekutuan.
Sekolah Model Khas pula menggabungkan murid sekolah rendah pada
peringkat tahap dua dan murid sekolah menengah di bawah satu bumbung. Ia
merupakan konsep baru dan menyediakan kemudahan fizikal yang kondusif bagi
murid-murid yang berpotensi di kawasan luar Bandar. Berbeza dengan Sekolah
Pendidikan Khas yang menyediakan Pendidikan Khas kepada murid bermasalah
penglihatan, pendengaran, autisme, sindrom-down, keupayaan kognitif rendah,
ADHD dan disleksia. Matlamatnya adalah supaya mereka
Jelasnya adalah apabila murid-murid yang berlainan latar belakang
dapat berinteraksi sejak peringkat awal persekolahan, sudah tentu masa depan
akan lahir satu generasi yang hormat dan bertoleransi di antara satu sama lain.
Oleh itu, penekanan semangat perpaduan dan integrasi antara kaum perlu dipupuk
sejak kecil iaitu dibangku sekolah rendah kerana ia akan lebih memudahkan
mereka untuk menghadapi masyarakat di masa akan datang.
Kesimpulan
Secara keseluruhannya, saya dapati bahawa
seorang guru perlu memainkan peranan penting bagi menyuntik dan mendidik murid didalam
menjaga hubungan dan menghormati sesama manusia. Hal ini kerana kita hidup
didalam sebuah negara yang pelbagai agama, budaya dan kaum. Oleh itu, guru
sendiri yang akan mencorak murid sama ada menjadi insan yang baik ataupun
tidak.
Selain itu, seorang guru perlu mengkaji
latar belakang murid dan keperluan mereka. Hal ini bagi mewujudkan serta
menghasilkan satu pengajaran yang sempurna. Hakikatnya, jika guru dapat
mengetahui kehendak murid dan permasalahan murid didalam pembelajaran maka guru
akan menghasilkan perancangan pengajaran yang teratur dan baik.
Tambahan pula, seorang guru perlu bijak
didalam sesi pengajaran. Apa yang ingin dijelaskan ialah tidak semestinya
mengajar subjek selain sivik dan moral tidak mampu menyelitkan elemen
budaya. setiap subjek perlu diselitkan
dengan elemen moral yang baik mendidik dan membina satu sifat yang murni
dikalangan murid.
Akhir sekali, pengetahuan tentang budaya
perlu diperluaskan dan menghormatinya perlu diterapkan. Hal ini bagi membentuk
suasana yang harmoni dan bebas dari keburukan dan perkauman. Sesungguhnya kita
hidup di bawah satu bendera iaitu Malaysia.
Bibliografi
Edge(1992). Sistem Mentor Untuk Guru-Guru
Permulaan : Antara Cabaran Dan
Harapan Oleh Salhah Binti Abdullah. Jurnal Pendidikan Guru. Bil 11/1996
Kagan(1992). Sekolah Bestari : Pedagogi Abad
Ke-21 Dan Profesionalisme Guru Dr. Kartini Bt. Baharom. Jurnal Pendidikan Guru
2002. Bil 15
Othman Puteh(2002). Pengajaran Bahasa Melayu :
Suatu Kerjaya Professional Oleh Hasnalee Bin Tubah. Jurnal Akademik Tahun 2004,
MPTAR , Jilid 1 , Ms. 11-20
No comments:
Post a Comment